Een moment geduld. We zoeken het geschikte aanbod in Toscane voor je…
San Miniato – Meer dan een truffelparadijs
Zeker onder de culinaire kenners staat de naam San Miniato synoniem voor de befaamde Toscaanse tartufo bianco, de witte truffel. Ieder jaar in de maand november vindt er in het pittoreske dorpje La Sagra del Tartufo Bianco, oftewel het Festival van de Witte Truffel, plaats. Gedurende een week of drie komen dagelijks professionals, liefhebbers, en nieuwsgierige toeristen samen in San Miniato op dit paradijs van witte truffels, volledig in de buitenlucht. Alhoewel deze Sagra een absolute aanrader is, valt er in het dorp heel wat meer te beleven en te zien, het hele jaar door.
Zo gaat de geschiedenis van San Miniato, net als veel andere dorpen en steden in het Toscaanse landschap, terug tot diep in de Middeleeuwen en zelfs het tijdperk van Etrusken. Onder andere dankzij de ligging van het dorp aan de belangrijke Via Francigena, de hoofdweg tussen Rome en Noord-Europa, en op het kruispunt tussen de wegen die verbinding maken tussen Florence–Pisa en Lucca–Siena werd het vaak als een strategische locatie gezien, zowel voor handelaars als legers. Dit komt onder meer terug in de vele torens en kerken van het kleine dorp, terwijl ook de kathedraal en de verschillende historische musea zeker het bezoeken waard zijn.
La Sagra del Tartufo Bianco
Maar laten we beginnen bij het begin, het wereldberoemde festival van de witte truffel. La Sagra del Tartufo Bianco, zoals de officiële naam luidt vindt al bijna vijftig jaar lang iedere november plaats gedurende de laatste drie weken van de maand. Het is hét moment om van deze Toscaanse delicatesse te kunnen genieten, in al haar glorie. In deze periode vindt je overal in het en rondom het dorp proeverijen en op witte truffel gebaseerde menu’s, waardoor San Miniato in een soort van openlucht laboratorium van smaken veranderd met de witte truffel als hoofdingrediënt.
Het dorp is niet zomaar het middelpunt van de belangstelling in die periode. Dankzij een perfecte samenkomst van omstandigheden zijn de heuvels rondom San Miniato perfect voor de groei van de zogenaamde Tuber Magnatum Pico, ook wel bekend als “de koning der truffels”. Zo vond de professionele truffeljager Arturo Gallerini in het jaar 1954 de grootste witte truffel ooit in de omgeving. Deze witte schat woog maar liefst 2,520 kilo, waardoor Arturo vandaag de dag nog steeds in het Guinness World Book of Records staat. Ook kan je in het dorp een monument vinden dat is gewijd aan Arturo en zijn trouwe hond, Paris.
Alhoewel de organisatie van het evenement dit jaar, vanwege de coronacrisis, nog omgeven is door onzekerheid, trekt La Sagra gemiddeld zo’n 60.000 bezoekers naar het pittoreske San Miniato waar de rest van het jaar slechts zo’n 28.000 mensen wonen. Het is dus logisch dat het festival zo’n grote rol speelt in het leven van de bewoners, en zeker van de verkopers en producenten van witte truffel in de regio, en dat er zoveel rondom georganiseerd wordt.
Zo is L’Officina del Tartufo, waar bekende en zelfs Michelin-chefs hun nieuwste op witte truffel gebaseerde creaties en recepten voorstellen, een zeer populair onderdeel van La Sagra. Ook de Via del Tartufo is een hoofdonderdeel van het festival. Deze “Weg van de truffel” leidt bezoekers langs allerlei leuke plekjes, restaurants, marktplaatsen, en andere horecagelegenheden. Tegelijkertijd met het festival wordt er ook een cultureel programma georganiseerd rondom werken van Leonardo da Vinci, stukken van de Henreaux stichting, en allerlei andere vormen van theater, kunst, en muziek.
Rolletje in één van de grootste werken uit de Italiaanse literatuur
Éen van de bekendste en meest bezochte landmarks van San Miniato is de Rocca di Federico II, oftewel de Toren van Frederick II, de koning van Sicilië vanaf 1198, de Koning van Duitsland vanaf 1212, en de koning van Jerusalem vanaf 1225. Hij liet deze toren op één van de heuvels bouwen in de dertiende eeuw, op een hoogte van zo’n 190 meter. Deze structuur biedt een uitgestrekt uitzicht over de Valdarno, de vallei van de rivier de Arno en diende als een belangrijk strategisch punt op de heuvels van San Miniato.
Waar deze toren echter nog wel bekender om staat is als gevangenis van de Italiaanse jurist en diplomaat Piettro della Vigna en het feit dat deze kanselier van Frederick II in de Rocca di Federico II zelfmoord pleegde. De toren en Pietro zelf komen ook voor in de Divina Comedia van Dante, één van de belangrijkste literaire werken uit de Italiaanse geschiedenis. In deel 1 van het meesterwerk, Inferno, loopt het hoofdpersonage door een woud bestaande uit gestrafte en daardoor in bomen veranderde zelfmoordenaars. Daar komt hij Pietro tegen, waaruit blijkt dat Dante de opsluiting van de diplomaat als onrechtmatig beschouwd. Ten tijde van zijn opsluiting werd Pietro namelijk beschuldigd van corruptie door Frederick II, maar zonder grondig bewijs.
Verder werd de Rocca del Frederico II werd tijdens de Tweede Wereldoorlog vernietigd door de Duitse bezetters. Op deze manier wilden ze voorkomen dat de Geallieerden de toren zouden gaan gebruiken als uitkijktoren en geschutskoepel, dankzij de strategische ligging. De Rocca is echter van zo’n betekenis voor San Miniato en de Toscaanse geschiedenis dat deze in 1958 volledig werd gerenoveerd onder leiding van de Italiaanse architect Renato Baldi.
Kunst in San Miniato
Net zoals vrijwel alle andere dorpen, steden, en bezienswaardigheden in Toscane heeft ook het dorpje San Miniato een rijke geschiedenis. Deze komt terug in de architectuur en de vele kunstwerken die doorheen het heuveldorp te vinden zijn. Enkel om deze reden is San Miniato ook een bezoekje waar buiten het truffelseizoen om. We hadden het hierboven als over de Rocca del Frederico II en zijn indrukwekkende uitzichten, maar dat is verre van alles.
Zo heeft het kleine San Miniato een eigen Duomo, of kathedraal, ter ere van zowel Sant’Assunta als Santo Genesio. De funderingen van de magnifieke structuur stammen af uit het Romeinse tijdperk, maar door de eeuwen heen is het geheel meerdere keren uitgebreid en gerenoveerd. Het resultaat is een fascinerende mix van Romeinse bouwkunde, en voornamelijk Gotische en Renaissance elementen. Op de façade vindt je een set prachtige objecten van majolica, een soort typisch aardewerk uit de regio ten tijde van de Renaissance, terwijl binnenin de kathedraal verschillende kunstwerken te vinden zijn. Zo zijn veel kenners idolaat van de Annunciazione, een schilderij van Giraldo da Como dat dateert uit het jaar 1274.
Ook de klokkentoren van de Duomo is een zicht op zich met zijn asymmetrische klok. Deze prachtige toren is nog niet zo lang geleden grondig gerestaureerd en daarop opengesteld voor publiek. Mocht je in San Miniato komen, dan is een klim naar de top van de toren absoluut de moeite waard. De uitzichten over de valleien die het dorp omringen zijn simpelweg adembenemend.
Je kan ook gewoon naar het centrale plein van het dorp wandelen, Piazza del Popolo, en van daaruit een verkenningstocht starten. Op het plein zelf vindt je de Chiesa di San Domenico, een veertiende-eeuwse kerk waar, onder andere, werken van Longhi, Berenson, en Masolino di Panicale te bezichtigen zijn. Er staat ook een mooi grafmonument van de hand van Donatello. Om helemaal in de sfeer van het middeleeuwse Toscane te komen, kan je een ondergrondse passage betreden, links van de kerk, die leidt naar het platteland rondom het dorp. Zo kom je, onder andere, uit bij de historische archieven, één van de meest uitgebreide archieven van de hele regio. Sommige statuten dateren terug tot de 12de eeuw.
Het Palazzo Formichini is ook een paradijsje voor kunstliefhebbers. Hier vindt je de kunstcollectie van Cassa di Risparmio, welke, onder andere, stukken van Guercino, Lorenzo di Bicci, en Giovanbattista Naldini bevat. Op loopafstand van dit Renaissance palazzo, iets lager gelegen, kan je ook het Monasterio Santa Clara bezoeken. Dit museum concentreert zich voornamelijk op werken uit de vijftiende eeuw, waaronder van Cigoli, Jacopo Chimenti, en Deodato Orlandi.